Chiller Seçimi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Chiller (Su Soğutma Cihazı) Grubu Seçimine Etki Eden Faktörler

Çillerin çalışma su sıcaklığı, çalışacağı ortamın iklim şartları, istenen soğutma kapasitesi, çalışacağı ortam havasının denize olan mesafesi, çalışacağı ortamın deniz seviyesinden olan yüksekliği, gibi bilgiler net olarak çiller grubu seçimine etki etmektedir. Bu bilgilerin eksik veya yanlış olması yapılacak seçimde hatalara neden olabilir.Bunun yanında nem, rutubet oranları da cihaz kapasitesinin seçiminde etkin tol oynar.

Öncelikle Chiller cihazların çeşitlerine göre tanımlamak gerekirse, iki farklı chiller cihazlarından söz etmek mümkündür bunlar;

Kondenser ünitelerinin yapısına göre“hava soğutmalı” ve “su soğutmalı” olmak üzere iki farklı cihaz mevbuttur.

Hava soğutmalı chiller cihazları; bakır boru alüminyum kanattan imal edilmiş kondenser ünitelerinde, yüksek sıcaklığa sahip soğutucu gazın ısısını, ortam hava ısısından faydalanarak ısıyı düşürmektedir.

Su soğutmalı chiller cihazlarında ise ısı değiştirilmesini shell&tube denilen eşanjörler (ısı değiştirici) vasıtası ile yerine getirmektedir.

Her iki chiller tipi de oldukça sık görmekteyiz fakat kullanım alanına, bölgenin ve yapılacak işin özelliklerine, kullanım amacına göre tercih edilme durumu değişmektedir. Genel özellikleri itibariyle baktığımızda, hava soğutmalı chiller cihazları, su soğutmalı chiller cihazlarına kıyasla daha düşük performansa sahiptirler. Ancak buna rağmen bazı durumlarda hava soğutmalı chiller cihazlarının kullanımı tercih edilmektedir.

Bunlar;

• Kullanılacak suyun maliyeti yüksek olan ve su bulma imkanının zor olduğu bölgelerde,
• Elektrik maliyetinin daha düşük olduğu bölgelerde,
• Bölgedeki sıcaklık değişikliğin çok olduğu mesela gece ve gündüz sıcaklığın çok farklı olup don oluşturma durumu olduğu bölgelerde,
• Daha düşük kapasiteli cihazların gereksinimlerinde
• Chiller cihazının dışarıda bir yerde konumlandırılması durumunda
• Hava soğutmalı gruplarda rakım seviyesi arttıkça kapasite oranı düşmektedir buna göre tercih yapılmalıdır.
• Ortam sıcaklığın ve nemin yüksek olduğu bölgelerde daha yüksek kapasitede chiller cihazı tercih edilmelidir.
• Su soğutmalı gruplar hava soğutmalı gruplara göre daha az enerji tüketmektedirler
• Su soğutmalı chiller cihazların boyutları hava soğutmalı cihazlara göre daha küçüktür fakat su soğutmalı cihaz yanında ayrıca kule ihtiyaçları vardır bu da asıl üretim maliyetini etkilemektedir.
• Chiller kapasitesi büyüdükçe, su soğutmalı grupları, fiyat ve işletme maliyeti açısından bakıldığında daha avantajlı hale gelmektedir.

Hava ve su soğutmalı grupları belirlerken ve karşılaştırırken aşağıdaki hususlar göz önüne alınmalıdır.

• Hava soğutmalı gruplarda her 1 C’lik dış hava sıcaklığındaki artış için kapasite yaklaşık %1 düşmektedir. Aynı anda kompresörün çektiği güç ise yaklaşık %1 artmaktadır.
• Hava soğutmalı gruplarda yükseklik arttıkça kapasite düşmektedir. Bu, Ankara’da %1 mertebesindedir.
• Pistonlu hava soğutmalı gruplarda R22 yerine R134a kullanıldığında kapasite yaklaşık %32 düşmektedir, ancak çekilen güç de düştüğünden COP, grubun tipine göre daha iyi olabilmektedir.
• Su soğutmalı grupların kompresörleri, hava soğutmalı grupların kompresörlerinden yaklaşık %17-37 daha az güç çekmektedir.
• Su soğutmalı gruplar, tüm pompalar ve kule fanlarının çektiği güçler dahil edilse dahi,hava soğutmalı gruplardan %17-30 arasında daha az güç çekmektedir.
• Su soğutmalı grupların COP değerleri hava soğutmalılardan %30-60 civarı daha iyidir.
• Su soğutmalı gruplarda kondenzasyon basıncı hava soğutmalı gruplara göre ortalama %25 daha düşüktür.
• Su soğutmalı grupların ağırlıkları hava soğutmalı gruplara göre ortalama %22-35 daha azdır.
• Su soğutma gruplarının izdüşüm alanları hava soğutmalı gruplara göre ortalama %70 daha düşüktür. Ancak kule ihtiyacı vardır.
• Su soğutma gruplarının ilk yatırım maliyetleri, hava soğutmalı gruplara göre %25 mertebesinde daha düşüktür. Kule, kule pompaları, kule termostatı, ilave montaj malzemelerini koyduğumuzda ise ilk yatırım maliyetleri, kapasiteler büyüdükçe %10 civarında daha yüksek olmaktadır.
• Vidalı kompresörlü gruplar, pistonlu kompresörlü gruplara göre %4-30’a kadar daha az güç çekmektedirler. Özellikle su soğutmalı tiplerde bu, çok belirgin olmaktadır.
• Grup kapasiteleri büyüdükçe, su soğutma grupları hem işletme hem de ilk yatırım maliyetleri yönünden çok daha ekonomik olmaktadır.
• Santrifüj kompresörlü gruplar, su soğutmalı kondenserli tercih edilmektedir.